مه مغزی نوعی وضعیت و مشکل خاص پزشکی است که طی آن فرد مبتلا در تفکر دچار اختلال حواس‌پرتی می‌شود. درواقع، مه مغزی باعث می‌شود تا فرد اساس گیجی و بی‌نظمی فکری کند یا تمرکز و جمع‌بندی افکار و بیان آنها برایش سخت بشود. مه مغزی، شکلی از اختلالات عملکردی مغز است که عوارضی چون مشکلات حافظه، فراموشی، عدم وضوح فکری، تمرکز پایین را در فرد ایجاد می‌کند. برخی از افراد مه مغزی را به خستگی ذهنی نیز تعبیر می‌کنند. اگر می‌خواهید درمورد علت‌های ابتلا، راه‌های تشخیص و درمان مه مغزی بیشتر بدانید ما را همراهی کنید.
دلایل ایجاد مه مغزی
۱٫ مه مغزی ناشی از داروها
گاهی اوقات ترکیب داروها می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند، در مواردی هم خود دارو، هم داروی بدون نسخه و هم داروی تجویز شده، مه مغزی را ایجاد کند. اگر متوجه تغییراتی در فکر کردن یا تمرکز شدید، علائمتان را با پزشک در میان بگذارید. لیستی از تمام داروها، داروهای بدون نسخه، مکملهایی که مصرف می‌کنید و از پزشک عمومی بخواهید تا تداخلات مضر را مشخص کند و یا آنها را رد کند.
۲٫ درمان سرطان
وقتی که حافظه و تمرکز توسط شیمی درمانی تحت تاثیر قرار می‌گیرد که به آن «مغز شیمیایی» اطلاق می‌شود. مممکن است با بخاطر آوردن جزئیات همچون اسامی یا تاریخها مشکل داشته باشید، چند وظیفه همزمان برای شما سخت باشد یا کارها را در زمانی طولانی انجام دهید. این موضوع همیشه به سرعت رفع می‌شود اما بعضی از افراد زمانی طولانی پس از درمان تحت تاثیر هستند.
۳٫ وسایل الکترونیک
احتمالا می‌دانید که کم کردن استفاده از وسایل الکترونیک و صفحه نمایش آنها فواید بسیاری برای شما دارد. اما آیا متوجه شده‌اید که صرف ساعت‌های زیاد در رایانه، تبلت یا گوشی هوشمند می‌تواند باعث خستگی ذهنی شود؟ طبق گفته lifescience.com استفاده زیاد از وسایل دیجیتالی ممکن است بر مغز اثر منفی داشته باشد و شما را ناراحت، گیج و دچار مه مغزی و بازدهی کمتر مغز می‌کند. سعی کنید که زمانهای طولانی‌تری استفاده از وسایل دیجیتال را کنار بگذارید تا به این ترتیب مغز خود را بازیابی کنید.
۴٫ کاهش قند خون
کاهش قند خون یا هیپوگلیسمی یکی از عوامل شایع گیجی و سبکی سر است که می‌تواند منجر به مه مغزی شود. تغییرات رژیم غذایی ممکن است در این جهت عمل کند. نوشیدن مقداری آب میوه یا خوردن یک میان وعده می‌تواند کمک کند. برای ثابت نگه داشتن سطح قند خون، خوردن وعده‌های غذایی به دفعات و آماده کردن غذا یا میان وعده برای وقتی که به بیرون می‌روید به شما کمک می‌کند.
۵٫ بیماری مزمنی
بیماری‌های دردناک مزمن همچون فیبرومیالژیا، یک اختلال حسی مغزی است که می‌تواند خواب را دچار اختلال کند و مبتلا به مه مغزی کند. حافظه کوتاه مدت و تمرکز آنها به علت مشکلات خوابشان کاهش می‌یابد. پیدا کردن روشهایی برای مدیریت درد به خواب عمیق منجر خواهد شد. اگر برای شما پیش آمده که از مه فیبرومیالرژیا رنج ببرید، به عادات سلامتی خود نگاهی بیندازید. بهترین درمان برای فیبرومیالژیا تغییر سبک زندگی است. توصیه درمانی من تمرکز بر استفاده از رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی میوه و سبزیجات، ورزش منظم (یوگا و تای چی به دلیل جنبه ذهنی بدنی مفید هستند)، بهبود خواب و مدیتیشن.
۶٫ یائسگی
مشکلات حافظه اغلب بر زنانی که در حال یائسه شدن هستند به وجود می‌آید و مدارکی وجود دارد که کاهش قابلیتهای حافظه را در طول یائسگی نشان می‌دهد. این تغییر می‌تواند مخفیانه بر شما اثر بگذارد: یک تحقیقی در مجله یائسگی، نشان داده است که کشمکش با فراموشی و مبارزه با مه مغزی برای زنان در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ ممکن است به دلیل یائسگی باشد. مهمترین چیزی که باید درک کنید این است واقعا تغییرات شناختی وجود دارد که در طول این مرحله از زندگی یک زن رخ می‌دهد. اگر یک زن در معرض یائسگی احساس کند که مشکلات حافظه دارد، هیچ کسی نباید صورت مساله را پاک کند یا آن را به چیز دیگری ربط دهد. او بهتر است که خیالش آسوده باشد چون یافته‌های جدید از مشکلات وی حمایت می‌کند و به او در رفع مشکل کمک خواهد کرد. او می‌تواند به حالت عادی برگردد.
۷٫ بارداری
تغییرات حافظه و مه مغزی می‌تواند بر زنان باردار اثر بگذارد. حدود ۲۵ درصد زنان باردار و پس از زایمان متوجه شده‌اند که دچار اختلال افکار شده‌اند، آنها در اتاق راه می‌روند و فراموش می‌کنند که برای چه به آنجا آمده‌اند. آیا احساس می‌کنید که دارید حافظه‌تان را از دست می‌دهید؟ باید بدانید که شما تنها نیستید و این موضوع گفته شده را بخاطر بسپارید.
۸٫ مه مغزی با MS
از آنجایی که بیماری ام اس بر سیستم اعصاب مرکزی اثر می‌گذارد، ممکن است ارتباطات بین مغز و سایر نقاط بدن را از بین ببرد. مغز شما با بقیه بدن صحبت می‌کند و نیمی از افرادی که MS دارند، مشکلاتی با حافظه، توجه، برنامه ریزی و یا زبان دارند. اگر بیماری MS در شما تشخیص داده شده است، تمرینات یادگیری یا حافظه ممکن است به شما کمک کند. با پزشکتان در مورد چگونگی مدیریت بهتر علائم صحبت کنید.
۹٫ افسردگی
ممکن است بعضی چیزها را خوب بخاطر نیاورید یا قادر به فکر کردن در مورد مسائل دشوار، به راحتی نباشید. شاید قبول کردن آن برایتان سخت باشد که بدانید این مشکل به کاهش انرژی و انگیزه مرتبط است که همراه با افسردگی بروز می‌کند یا اگر افسردگی بر مغز شما اثر بگذارد موجب مه مغزی می‌شود. درمان افسردگی، که شامل استفاده از دارو و گفتار درمانی است، باید کمک کند تا شما به وضع قبل برگردید.
۱۰٫ خواب
شما برای اینکه مغزتان به خوبی کار کند باید به مغزتان استراحت دهید اما اگر خواب شما بیش از اندازه باشد، باعث مه مغزی می‌شود. مثل وقتی که از خوابی سنگین بیدار شوید و احساس هنگ کردن داشته باشید. خواب بین ۷ تا ۹ ساعت کافی و مناسب است. برای استراحت خوب به هنگام شب باید از خوردن کافئین و الکل پس از شام خودداری کنید و کامپیوتر و گوشی همراه را دور از رختخوابتان بگذارید. این کار همچنین به تنظیم ساعت خواب و بیداری شما کمک خواهد کرد.
تشخیص مه مغزی
اگر در تشخیص مسائل دچار مشکل مداومی هستید و این مشکل وخیم‌تر می‌شود و بهبود نمی‌یابد، امکان دارد که به مه مغزی دچار شده باشید و باید به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش‌هایی این مشکل را بررسی کند. شاید دچار شدن به این حالت ریشه در مشکلات اساسی دیگری داشته باشد. بنابراین پزشک درباره‌ی موارد زیر از شما سؤال خواهد کرد:
- سلامت ذهنی
- رژیم غذایی
- سطح فعالیت‌های جسمانی
- مکمل‌ها و داروها
لازم است درباره‌ی سایر علائم احتمالی هم صحبت کنید. برای مثال، شخصی که دچار کم‌کاری تیروئید است ممکن است دچار ریزش مو، خشکی پوست، افزایش وزن یا شکنندگی ناخن‌ها هم بشود. آزمایش خون می‌تواند به پزشک در کشف موارد زیر کمک کند:
- سطح غیرعادی قند خون
- عملکرد نامناسب کبد، کلیه و تیروئید
- کمبود مواد مغذی
- عفونت‌ها
- بیماری‌های التهابی
براساس نتایجی که آزمایش خون نشان می‌دهد، پزشک می‌تواند درباره‌ی تشخیص بیماری نظر بدهد. سایر ابزارهای تشخیصی شامل عکس‌برداری و تصویربرداری از داخل بدن با اشعه ایکس، ام.آر.آی (MRI: Magnetic Resonance Imaging) و سی‌تی‌اسکن (Computed Tomography) است. سایر مواردی که برای تشخیص استفاده می‌شود، بررسی اختلالات خواب و آزمایش‌های حساسیت است. بررسی روند مصرف مواد غذایی و یادداشت‌برداری از موادی که در رژیم غذایی استفاده می‌کنید، باعث می‌شود تا به درک درستی در این مورد برسید.
درمان مه مغزی چگونه است؟
درمان مه مغزی وابسته به علت و ریشه‌ی آن است. برای نمونه اگر به کم‌خونی دچار باشید، مصرف مکمل‌های آهن باعث افزایش تولید سلول‌های قرمز خونی می‌شود و از میزان مه مغزی کم می‌کند. اگر دچار یک بیماری خودایمنی باشید، داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroid) یا سایر داروهایی تجویز خواهد شد که سیستم ایمنی را از مقابله با بدن منع می‌کنند.
به‌طور کلی، مه مغزی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و می‌تواند با رفع کمبود مواد مغذی، تعویض و تغییر داروها یا بهبود کیفیت خواب درمان بشود.
درمان‌های خانگی برای مه مغزی
- خوابیدن ۸ تا ۹ ساعت در طول شب
- مدیریت صحیح استرس با شناخت محدودیت‌ها و پرهیز از مصرف الکل و کافئین
- ورزش کردن
- تقویت قوای مغزی (حل معما و به‌کار گرفتن تفکر در حل مسائل مختلف)
- تجربه‌ی فعالیت‌های لذت‌بخش و هیجان‌انگیز
- افزایش مصرف میوه، سبزی و چربی‌های مفید
دلایل ایجاد مه مغزی : تشخیص و درمان های اصلی مه مغزی کدامند ؟